ప్రతి సంవత్సరం మన దేశంలో ఏదో ఒకచోట “తొక్కిసలాట” అనే భయంకర శబ్దం వినిపిస్తుంది. ఇది మన సమాజానికి ఒక తీవ్రమైన గాయంలా మారింది. దేవుని ఆలయాలు, పండుగ జాతరలు, రాజకీయ మీటింగులు, సినిమా రిలీజ్ వేడుకలు – ఎక్కడ గుంపు ఎక్కువైతే అక్కడ ప్రమాదం తప్పడం కష్టమవుతోంది. ఈ ఘటనల వెనుక ప్రజల నిర్లక్ష్యం, నిర్వాహకుల బాధ్యతారాహిత్యం, సిస్టమ్ లోపాలు అన్నీ కలిసిపోతున్నాయి.తొక్కిసలాట అనేది కేవలం మానవ తప్పిదం కాకుండా మానసిక స్థితి ప్రతిబింబం కూడా. ప్రతి ఒక్కరు త్వరగా దైవదర్శనం పొందాలని, ముందుండి నాయకుడిని చూడాలని, మొదటి షో టికెట్ పట్టేయాలని అధిక ఆసక్తి చూపుతారు. ఆ “తప్పక చేరాలి”, “ముందు ఉండాలి” అనే మదుపు మనిషిని తర్కం లేని క్రమరహితులుగా మారుస్తుంది.
దేవాలయాల్లో ప్రమాదాల గాథ
ఇటీవల సంవత్సరాలలో అనేక ప్రసిద్ధ దేవాలయాల్లో జరిగిన ప్రమాదాలు మనకు గుర్తున్నాయి. లక్షలాది మంది భక్తులు ఒకే దారిలో ప్రవేశించి, బయటకు రావడంలో ఏర్పడిన గందరగోళం ప్రాణనష్టానికి దారితీసింది. అధికార యంత్రాంగం తగిన నియంత్రణ ఏర్పాట్లు చేయకపోవడం, సేఫ్టీ ప్రణాళికలు అమలు చేయకపోవడం, మరియు కొందరు భక్తుల అవగాహనలేమి ఈ ఘటనలకు కారణమవుతోంది.కొన్ని చోట్ల అయితే ప్రస్తుత అవసరాలకు సరిపోని మౌలిక సదుపాయాలే ప్రధాన సమస్య. దశాబ్దాల క్రితం నిర్మించిన గుడి మార్గాలు, ప్రవేశద్వారాలు ఇంతటి పెద్ద జనసంద్రాన్ని తట్టుకోలేవు. అయినా భక్తుల సంఖ్య మాత్రం ప్రతి ఏడాది పెరుగుతూనే ఉంది.
రాజకీయ మీటింగులు – సురక్షితత కంటే ప్రాచుర్యమే ముఖ్యమా?
రాజకీయ సమావేశాల్లో కనిపించే ప్రాభవం, శబ్దం, జనసంద్రం అన్నీ నాయకుల ప్రతిష్టకు ప్రతీకలుగా చూపుతారు. కానీ ఈ తాత్కాలిక ప్రదర్శనలు ఎంతమంది ప్రాణాలను ప్రమాదంలోకి నెడుతున్నాయో ఎవరూ ఆలోచించడం లేదు.ముఖ్యనేత రాక కోసం లేదా ప్రసంగం కోసం వేలమంది ఒకచోట చేరినప్పుడు క్రమపద్ధతి, భద్రత నియంత్రణ అనేవి తప్పనిసరి. అయినా, జనాన్ని కట్టడి చేయడానికి ఉన్న పోలీస్ సిబ్బంది సరిపోరు, వచ్చినవారిలో చాలామందికి కూడా సేఫ్టీ మార్గాల గురించి తెలియదు. కొందరు ముందు ఉండాలని, ఫోటో తీసుకోవాలని పరుగులు తీయడం వల్ల ఒక్క నిమిషంలో ఘోర పరిస్థితి ఏర్పడుతుంది.
సినిమా మరియు సెలబ్రిటీ ఈవెంట్లు – మత్తు ఉల్లాసం హద్దులు దాటితే
సినిమా ప్రపంచం ప్రజలకు వినోదం ఇస్తుంది. కానీ స్టార్ హీరో సినిమా విడుదల లేదా అభిమానుల యాత్రల్లో తగిన నియంత్రణ లేకపోవడం వలన గతంలో అనేక ఘటనలు జరిగాయి. అభిమానుల మదిలో ఉన్న ఆరాధన ఉత్సాహం, కొన్నిసార్లు నిషేధజ్ఞలు విధించినా పాటించకపోవడం, పోలీసులు ఇచ్చిన సూచనలు పట్టించుకోకపోవడం ఘోర పరిణామాలకు దారి తీస్తాయి. అభిమానులు వేడుకలో తాము భాగమవ్వాలని ఉత్సాహంతో వస్తారు; కానీ ఆ ఉత్సాహమే భయంకర ఫలితాలను ఇస్తోంది.
ఎవరి బాధ్యత?
తొక్కిసలాటల్లో ప్రాణాలు కోల్పోయిన ప్రతి బాధితుడి వెనుక ఒక కుటుంబం వేదన దాగి ఉంటుంది. ఈ వేదనను నివారించడం సమాజంలోని ప్రతి వర్గం బాధ్యత.
నిర్వాహకులు: ఈవెంట్ పరిమాణానికి సరిపోయే భద్రతా సిబ్బంది, మార్గదర్శక బోర్డులు, ఎమర్జెన్సీ బయటపుట మార్గాలు తప్పనిసరి. ప్రజల కదలిక ముందుగానే అంచనా వేసి సరిచేయడం మేనేజ్మెంట్ బాధ్యత.
ప్రభుత్వ యంత్రాంగం: పెద్ద ఈవెంట్లకు సరైన అనుమతులు, భద్రతా ప్రణాళికలు, ప్రజా హెచ్చరిక వ్యవస్థలను అమలు చేయాలి.
ప్రజలు:
భక్తి, అభిమానం, రాజకీయ ఆరాధన ఏదైనా కావచ్చు — కానీ స్వీయ నియంత్రణ లేకపోతే అది ప్రాణాంతకంగా మారుతుంది. కుటుంబం ఎదురుచూస్తోంది అని గుర్తుంచుకోవాలి. “నేను క్రమంలో ఉండితే, మరో ప్రాణం కాపాడినట్టే” అనే భావన పెరగాలి.
సాంకేతిక పరిష్కారాల అవసరం
ఇప్పటి టెక్నాలజీతో తక్కిన సమస్యలు నివారించవచ్చు. సీసీ కెమెరాల ద్వారా రియల్ టైమ్ గుంపు స్థితిని అంచనా వేయవచ్చు. ఎమర్జెన్సీ సైరన్లు, డ్రోన్ల ద్వారా సూచనలు ఇవ్వవచ్చు. సోషియర్ మీడియా, మెసేజ్ సిస్టమ్స్ ద్వారా ప్రజలకు మార్గదర్శక సమాచారం అందించడం ద్వారా అవగాహన పెంచవచ్చు. ప్రభుత్వం, సంస్థలు, స్వచ్ఛంద సంస్థలు కలిసి ప్రజా భద్రతా క్యాంపెయిన్లు నిర్వహించాలి.
నిర్లక్ష్యం కన్నా అవగాహన ముఖ్యం
తొక్కిసలాట ఘటనలన్నీ ఒక సామాన్య సత్యాన్ని చెబుతున్నాయి – మనం చాలా సార్లు నిర్లక్ష్యాన్ని అలవాటుగా మార్చుకున్నాం. “ఏమవుతుంది, అంతే కదా” అనే తేలిక దృష్టి మనల్ని మోసం చేస్తోంది. ప్రతి జీవితానికి విలువ ఉంది. మన జాగ్రత్త వల్ల ఎన్నో ప్రాణాలు కాపాడవచ్చు.తొక్కిసలాటలో మరణించడం అంటే కేవలం శరీరం నలిగిపోవడమే కాదు, ఒక కుటుంబం చీకటిలోకి నెట్టబడడమే. మనం ఒక అడుగు వెనక్కి వేస్తే ఇంకో జీవితం ముందుకు సాగుతుంది.
ఈ అవగాహన మనందరి మనసుల్లో నాటుకోవాలి.. పండుగలు, జాతరలు, రాజకీయ సమావేశాలు, సినిమా వేడుకలు అన్నీ ఆనందానికి చిహ్నాలు కావాలి కాని వేదనకు కాదు. అవగాహన, క్రమం, పద్ధతి – ఈ మూడు ఉంటే మన సమాజం ఈ వినాశకర తొక్కిసలాటల చరిత్రనుంచి బయటపడుతుంది.
